Vitiligo je stanje koje ne boli, ali duboko utiče na samopouzdanje. Iako nije zarazan niti opasan po život, izaziva vidljive bele mrlje na koži koje mogu promeniti način na koji se osoba doživljava – i sebe i svet oko sebe. Najpoznatija slavna osoba sa vitiligom bio je Majkl Džekson
Vitiligo – kada pigment nestane
Vitiligo je hronično kožno oboljenje koje se manifestuje gubitkom pigmenta na određenim delovima kože, što dovodi do stvaranja jasno vidljivih belih mrlja. Iako nije opasno po život, niti zarazno, vitiligo ima snažan psihološki uticaj na osobe koje ga imaju, posebno kada zahvata lice, šake ili druge izložene regije. Ova bolest nije samo estetski izazov – ona je duboko lično i emotivno iskustvo koje menja način na koji se osoba vidi i doživljava u društvu.
Zašto nastaje vitiligo?
Razlog zbog kojeg koža gubi boju kod vitiliga leži u poremećaju funkcije melanocita – ćelija odgovornih za proizvodnju melanina. U većini slučajeva, ovaj poremećaj nastaje kao posledica autoimune reakcije, pri kojoj imunološki sistem greškom napada sopstvene pigmentne ćelije. Iako nauka još uvek istražuje tačan mehanizam nastanka bolesti, jasno je da ulogu igraju i genetski faktori, oksidativni stres, ali i određeni spoljni okidači poput opekotina od sunca ili hemikalija. Vitiligo pogađa između 0,5 i 2% svetske populacije, bez obzira na rasu, pol ili starosnu dob.
Simptomi i obrasci vitiliga
Bele mrlje koje se javljaju mogu biti simetrično raspoređene, lokalizovane ili zahvatiti gotovo celu površinu kože. U nekim slučajevima se bolest zadržava na određenim regijama, dok u drugima napreduje kroz godine. Kod dece i adolescenata, vitiligo često dolazi u naglim naletima, što dodatno komplikuje psihološki aspekt. Mnogi pacijenti navode da su prvi simptomi došli nakon jakog emocionalnog stresa ili izlaganja suncu, iako se ne može sa sigurnošću reći da su to uzroci, već verovatnije okidači.
Savremene opcije lečenja
Lečenje vitiliga danas obuhvata više pristupa, ali nijedna terapija ne garantuje potpuni i trajni oporavak. Lokalna primena kortikosteroidnih krema i imunomodulatora može pomoći u vraćanju pigmenta kod blažih oblika. Za veće površine kože koristi se fototerapija, posebno usmerena NB-UVB svetlost, koja stimuliše melanocite i podstiče repigmentaciju. U određenim slučajevima koristi se i ekscimer laser, dok su transplantacije melanocita i depigmentacija preostale kože rezervisane za specifične, stabilne forme bolesti. Veliku važnost ima i psihološka podrška, jer vitiligo često uzrokuje pad samopouzdanja, socijalnu anksioznost i povlačenje iz društvenih interakcija.
Poznate ličnosti i vidljivost bolesti
U javnosti se o vitiligu počelo više govoriti zahvaljujući poznatim osobama koje su podelile svoje iskustvo. Michael Jackson je bio prvi koji je skrenuo pažnju na ovo stanje, iako su u početku mnogi sumnjali u razloge njegove promene boje kože. Vinie Harlou je pak izgradila karijeru supermodela, uprkos vitiligu. Danas brojni influenseri, glumci i modeli otvoreno prikazuju svoje mrlje, transformišući ih iz nesavršenosti u simbol snage i autentičnosti. Na društvenim mrežama nastaju zajednice podrške, a mediji sve češće promovišu prihvatanje različitosti.
FOTO: arhiv / Pinterest Vitiligo
